مسائل قربانی/ بخش سوم و اخیر

ترتیب و انتخاب: ابوزبیر حبیب زاده

۲۱ – حکم قربانی حیوان خنثی :

قربانی حیوان خنثی جائز نیست. زیرا گوشت آن پخته نمی شود و این عیب در گوشت خنثی است، و قربانی حیوان عیب دار جائز نیست.

و لا بالخنثی لان لحمها لا تنضج – شرح وهبانیه .

قال الشامی : و بهذا التعلیل اندفع ما اورده ابن وهبان من انها لا تخلوا اما ان تکون ذکرا أو انثی و علی کل تجوز – امداد الاحکام – ۲۷۰/۴

۲۲ – قربانی حیوان لاغر :

اگر حیوان آنقدر لاغر باشد که در استخوان هایش اصلا چربی نمانده باشد، قربانی آن درست نیست. و اگر اینقدر لاغر نباشد پس قربانی کردن آن روا است. البته، قربانی کردن حیوان تازه و قربه بهتر است.

و لا تجوز العجفاء التی لا تنقی فإن کانت فیها مهزوله فیها بعض الشحم جاز – فتاوی هندیه : ۳۰۰/۶

۲۳ – قربانی حیوان بی شاخ :

حیوانی که مادرزاد شاخ نداشته باشد و یا اینکه شاخ داشت و لیکن شکسته است، قربانی آن درست است. البته، اگر شاخ ها از ریشه برآمده و شکسته باشد، قربانی آن درست نیست.

و یضحی بالجماء هی التی لا قرن لها خلقیه و کذالک العظماء التی ذهب بعض قرنها بالکسر أو غیره فإن بلغ بالکسر أی المخ لم یجز – رد المحتار ۳۱۵/۵

۲۴ – اگر حیوان قربانی گم شد؟

اگر حیوان قربانی گم شد و قربانی کننده حیوان دیگری خرید، سپس حیوان اول هم پیدا شد، درین صورت اگر قربانی کننده شخص ثروتمند باشد، بر وی قربانیِ تنها یک حیوان واجب است و اختیار دارد که هر یکی ازان دو حیوان را قربانی کند، اگر حیوان اول را قربانی کرد پس مشکلی ندارد، و اگر حیوان دوم را قربانی کند، پس دیده شود که اگر ارزش حیوان دوم از حیوان اول بالاتر باشد، باز هم مشکلی ندارد، و اگر ارزش حیوان دوم کمتر بود، درین صورت باید هر اندازه ای که ارزش آن کمتر باشد معادل آن را به غربا صدقه کند. اما اگر قربانی کننده شخص فقیر بود، قربانی هر دو حیوان بر وی واجب است.

و لو ضلت او سرقت فاشتری اخری ثم ظهرت الاولی فی ایام النحر علی الموسر ذبح احدهما و علی الفقیر ذبحهما – شرح الهدایه ۴۴۶/۴

۲۵ – اگر کسی به تنهای حیوان را خرید و سپس دیگران را شریک کرد؟

اگر کسی حیوان را برای قربانی به تنهایی خرید و در اثنای خریدن نیت داشت که اگر کسی دیگری پیدا شد، وی را با خود شریک نموده، قربانی را به شراکت می کند. درین صورت اگر دران قربانی تا شش نفر دیگر هم شریک شوند و قربانی هفت حصه شود، قربانی درست است.

اما اگر در اثنای خریدن، نیت او این بود که به تنهایی قربانی می کند، بهتر است که  کسی را با خود شریک نکند، اما اگر شریک می کند، پس دیده می شود که این شخصی که حیوان را خریده، امیر است یا فقیری که بر وی قربانی واجب نیست. اگر امیر باشد شریک کردن وی کسی دیگری را درست است، و اگر غریب باشد درست نیست. یعنی برای شخص غریب جائز نیست که کسی دیگری را دران حیوان شریک کند، اما اگر او کسی را شریک کرد، درین صورت قربانی آن شخص شریک می شود، اما بر این شخص غریب ضمان آن حصه های (که به شریکان داده است) لازم است، یعنی اگر ایام قربانی باقی مانده باشد، پس قربانی دوم بکند و گرنه پول آن را صدقه کند.

و کذا لو اشترک فیها سته بعد ما اوجبها لنفسه لم یسعه لانه اوجبها کلها لله و ان اشرک جاز و یضمن سته اسباعها و قیل فی الغنی انه یتصدق بالثمن – عالمگیری ۳۳۷/۵

۲۶ – گوشت قربانی باید به وزن تقسیم شود؟

اگر در حیوان قربانی هفت نفر شریک شدند، پس گوشت باید به تخمین تقسیم نشود، بلکه وزن کرده شود. زیرا اگر در حصهء کسی گوشت بیشتر برود سود می شود و به گناه بزرگ تبدیل می شود و خوردن آن هم روا نمی باشد. البته، اگر به همرای گوشت کله و پاچه هم شامل کرده شود، تقسیم آن به تخمین جائز می شود، به شرطیکه در هر حصه کله و پاچه شامل باشد.

و یقسم اللحم وزنا لا جزافا الا اذا ضم معه من الاکارع او الجلد – الدر المختار ۳۱۰/۵

۲۷ – صدقه کردن ثلث گوشت مستحب است :

قربانی کننده اختیار دارد که گوشت قربانی را خودش می خورد، به اقارب و عزیزانش می دهد و یا به فقرا و مساکین توزیع می کند. البته، مستحب اینست که ثلث گوشت صدقه شود، بلی، اگر کسی تمام گوشت را به خود اختصاص دهد هم مشکلی ندارد.

و یاکل من لحم الاضحیه و یوکل غنیا و ندب الا ینقص التصدق من الثلث – الدر المختار ۳۲۰/۵

۲۸ – شخص فقیر تمام گوشت قربانی را برای خود نگه دارد :

اگر شخص فقیر قربانی کرد و عیال او هم زیاد باشد، مستحب اینست که تمام گوشت را در خانه خود نگه دارد. زیرا مقصود اصلی از قربانی ریزاندن خون برای رضای پروردگار است، و این مقصود حاصل شده است.

و قد نص علی ذالک الفقهاء فقالوا و یستحب لمن کان فقیرا ان یترکها کلها لعیاله توسعه علیهم.

و قوله علیه السلام : وَنَهَیْتُکُمْ عَنْ لُحُومِ الأَضَاحِیِّ فَوْقَ ثَلاَثٍ لیتسع ذوالطول – ای السعه –  علی من لا طول به فکلوا ما بدالکم واطعموا و ادخروا – اخرجه الترمذی رقم ۱۵۱۰

۲۹ – قربانی بر بچه نابالغ واجب نیست :

بچه نابالغ اگر ثروتمند هم باشد قربانی بر او واجب نیست، لهذا پدر یا وصی از مال نابالغ قربانی نکند.

و لیس للاب ان یفعله من مال طفله و رجحه ابن الشحنه قلت هو المتعمد لما فی المتن مواهب الرحمن من انه اصح ما یفتی به – در مختار مع الشامیه ۲۷۶/۵

تمام شد.